بغداد دلپذیرتر از استانبول برای ایران

این نوشتە در تاریخ ٢٢ فروردین سال-١٣٩١ برابر با پنج‌شنبه 12 آوریل   2012نوشتە شد و برای وب سایت ایران امروز ارسال شد. اما بدلایلی  منتشر نگشت. و تاکنون ان را اینجا هم منتشر نکردم و
امروز انرا ٢٤-٠٥- ٢٠١٢اینجا میگذارم بدون  کوچکترین تغییری

مذاکرات هستەای ایران با گروە پنج بە اضافە یک  در روز ١٤ اوریل (٢٦ فروردین) در استانبول ترکیە برگزار میگردد. بعد از تلاش ایران جهت تغییر مکان این مذاکرات با سخنان تند رجب طیب اردوغان نخست وزیرترکیە و عدم پذیرش این تغییر از جانب ١+٥ ، حکومت ایران با اکراە استانبول را پذیرفت وبا عقب نشینی از خواستەی خود از ابتدا نشان داد کە برای انجام ایندور از مذاکرات جدیتراز قبل است. خبردقیقی در دست نیست کە مقامات ایران و شخص ایت اللە خامنەای چە قول و قرارهای با هیئت بلند پایە  همراه اردوغان کە از سئول بە ایران پرواز کردە بودند و در مشهد بە دیدار رهبر جمهوری اسلامی شتافتند، گذاشتە بودند. اگرچە تمام اظهارات پخش شدە رهبرجمهوری اسلامی در این دیداربد گوئی  و اظهار عدم اعتماد بە امریکا و پشتیبانی بی چون و چرا از سوریە بود. اما سخنان تند نخست وزیر ترک گویای قول و قرارهای بود کە رسانەای نشدە  وگویا ایران زیر پا نهادە بود.                                                                                                                                                                                                                                                            رسانەای شدن تمایل ایران برای انجام مذاکرات در عراق یا سوریە  نخست وزیر ترک را بشدت عصبانی نمود و دراظهارنظری غیر مترقبە بدون اشارە بە نام رهبر جمهوری اسلامی با خطابی تند گفتند:” :” صداقت ندارید و وجهه بین‌المللی خود را از دست می‌دهید.”  طرف خطاب نخست وزیر نچندان پر حوصلە  ترک بدون شک اقای خامنەای بود واین سخن ایشان بر حکومتگران تهران کە درنظر دارند ایت اللە خامنەای را تقدیس و مورد احترام همگان بحساب اورند، خوش نیامد و بجای استناد بە خبرهای رسمی بە بازتاب شایعەای  برای خود ارضائی مبنی بر معذرت خواهی احمد داود اوغلو پرداختند.  پذیرش میزبانی و نشست و برخواست هیئت  بلندپایەی جمهوری اسلامی با کشوروری کە  مقامی مانند نخست وزیرانکشور، رهبر جمهوری اسلامی را هرچند بدون ذکر نام   با لحنی تند وغیر دوستانە مورد خطاب قرار دهد،  کم سابقە است و نشان از نیاز ایران بە انجام این مذاکرات است.                                                                                                                                                                                                                                                                                 پذیرش استانبول از طرف ایران بعنوان مکان گفتگوها بعد از حملات لفظی مقامات بلند پایە دو کشور، ا ز جانبی دیگر هم کار چندان اسانی نبود. علی لاریجانی رئیس مجلس و تنی چند از مجلسیان با حملات تند لفظی علیە ترکیە با واکنش دیپلماتیک  وزارت امورخارجە ایران مواجە شدند. اقای رامین مهمانپرست سخنگوی این وزارت خانە در سخنانی نامتعارف حتا رئیس مجلس را از شمول مقام رسمی و مسئول حذف کرد. ایشان گفتند:” اظهارات اشخاص مختلف در دو کشور نباید بر روابط راهبردی ایران و ترکیه تاثیر منفی بگذارد و مواضع رسمی مسئولان ذیربط باید ملاک ارزیابی و عمل قرار گیرد.” این سخنان رامین مهمانپرست و اقای صالحی  باعث اعتراض تنی چند از مجلسیان گشت اما بنظر میرسد عاقبت پشت درهای همیشە بستەی ولایت فقیە بر خبرنگاران، حکم پرواز اقای جلیلی مذاکرە کنندە ارشد جمهوری اسلامی بە استانبول بدون سروصدا صادر شد.

شواهد و قرائن  گویای اینست کە جمهوری اسلامی برای ایندورە از گفتگوها با اعضای شورای امنیت + المان بی میل نیست. ایران بخوبی اگاە است کە مشکلاتش با جهان غرب در جبهەهای مختلف در حال قفل شدن است و اگر بقول اوباما با گفتگو و دیپلماسی کە اکنون اخرین شانسهای ان را می ازمایند بە سرانجام نرسد بە نقطەای غییر قابل اعتماد کە خطر بروز جنگ یکی از احتمالات ان است، خواهد رسید. ایران درحالی بە این مذاکرات  پا میگذارد  کە بارها اعلام کردە است بە طرفهای غربی خصوصن امریکا بی اعتماد است. اما نیازایران بە این گفتگوها غیر قابل کتمان است.                                         اعتراضات داخلی گریبان سوریە،  متحد بسیار نزدیک و پل ارتباطی ایران و حزب اللە لبنان را گرفتە است و ترکیە در این عرصە در نقطە مقابل ایران قرار دارد و ایران از این موضوع بشدت ناخشنود است و یکی ازانتظارات جمهوری اسلامی دراین مذاکرات گرفتن امتیازدرسوریە بدون حضور ترکیە، رقیب قدر منطقەای ایران است واین یکی از مهمترین دلایل عدم رغبت ایران بە مذاکرە دراستانبول بود.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                   ایران تا چندی پیش با زیرکی تمام توانستە بود تمام تحریمهای شورای امنیت و تحریمهای یک جانبە امریکا واتحادیە اروپا را دور بزند و بە ریش تحریمیون بخندد. اما گوئی اکنون این تحریمها هستند کە میروند رهبران ایران را دور بزنند. شدت تحریمهای وضع شدە خصوصن تحریمهای نفتی و  بانک مرکزی از جانب امریکا و اتحادیەی اروپا صدای شکستن استخوانهای اقتصاد ایران را در بودجە ارائە شدە دولت بە مجلس، بە گوش جهانیان رساند. مقامات ایران انتظار دارند حداقل در این مرحلە از مذاکرات، تحریم نفت و منع معاملە با بانک مرکزی ایران حل و فصل گردد هرچند انتظار دور از دسترسی است اما درصورت موافقت غربیها، لغو انها  برای اتحادیە اروپا کارچندان دشواری نیست اما برای دولت امریکا کە برای لغو انها محتاج  تصویب کنگرە است، در کوتاه مدت تقریبن غیر ممکن بنظر میرسد.

حکومت ایران بخوبی بە اهمیت انتخابات ریاست جمهوری امریکا و خطر تغییر حکومت اوباما اگاە است و میداند فقط یکی از ضلعهای حکومتهای شرارت مدتهاست از جانب جمهوریخواهان بە تاریخ سپردە شدە است و نیک میداند کە دست اسرائیل در صورت پیروزی جمهوریخواهان بسیار بازتر از ان میشود کە پرزدنت اوباما بە ان رضایت دهد. مذاکرات هستەای و نرمش ایران در مقابل غرب  شانس پیروزی دمکراتها را در انتخابات اتی امریکا بیشتر میکند، هرچند ایران از اوباما خیری ندیدە ولی امیدوار است با این کمک از شر دیگران در امان بماند.

انفجار تاسیسات  موشکی و حملات سایبری بە مراکز هستەای و ترور موفقیت امیز دانشمندان هستەای ایران بوسیلە گروههای مرتبط با موساد، نگرانیهای ایران را دوچندان کردە است کە در صورت عدم تنش زدائی حداقلی، این برخوردهای کوچک دیر یا زود بە برخوردهای بزرگتر نظامی منجر خواهد شد.                                                                                                                                                                                بدون تردید سازمانهای امنیتی نظام از تحرکات مخالفان در خارج از کشور بخوبی اگاهند ومیدانند کە گامهای اولیەی بخشهای از اپوزسیون حکومت ایران درگفتگو و تبادل نظر با همدیگر در سە کنفرانس لندن، استکهلم و اخیرن واشینگتن، هرچند بە اتحاد عملی نە انجامیدە است اما گامهای مهمی را دردرک متقابل ازنقطە نظرات هم برداشتەاند. حکومت بهتر از هرکسی بە شمار پشتیبانان خود و بە تعداد معترضان خاموش در داخل واقف است و خطرات اتحاد اپوزسیون را سنجیدە است و در این زمینە حاضر بە هیچ ریسکی نیست.  حضور متحد و پر رنگ اپوزسیون  درعرصە  بین المللی خطری بسیار جدی برای حکومتی منزوی در خارج و نامحبوب در داخل قلمداد میشود و این چیزی نیست کە حکومت ایران اهمیت انرا درک نکند. در صورت شدت یافتن اختلافات جامعە بین المللی با ایران، الترناتیو قوی جمهوری اسلامی درخارج از کشو خواه ناخواە دربدە بستانها مشارکت خواهد کرد و برای حکومت بە تهدیدی بالفعل  تبدیل خواهد شد. این خود بخود اهرم فشار دیگری بر جمهوری اسلامی و نیاز بە تنش زدائی در روابط خارجیش است.

اهمیت بغداد بیش از استانبول                                                                                                                                                                                                                                                                  سە روز ماندە بە مذاکرات استانبول، اقای سعید جلیلی مذاکرە کنندە ارشد ایران گفتند: ” درمذاکرات استانبول پیشنهادهای جدیدی را مطرح میکنیم.” اما  از طرف دیگر در استانە  برگزاری دوراول گفتگوها در ترکیە،  وزارت امور خارجە عراق از انجام دور دوم گفتگوها در بغداد سخن میگوید واگراین امر رسمیت یابد، گویای این نکتە است کە تبادل سیگنالها بین گروە ١+٥ و ایران اگر بصورت مستقیم انجام نپدیرفتە باشد، ازطریق کانالهای ارتباطی غیر ترک  صورت گرفتە و مبین اهمیت بغداد نزد ایران برای انجام مذاکرات نهائی است و نباید انتظار داشت طرفین در استانبول بە امضای توافق نامەای دست یابند مگرانکە ایران بصورت یک جانبە و برای اعتمادسازی و کشاندن 1+5 بە بغداد، اعلام کند  حاضر است غنی سازی اورانیم بیست درصدی را موقتن متوقف کند. در واقع ایران اهمیت این مذاکرات و خطرات ناشی ازشکست احتمالی انرا بخوبی درک میکند و میداند کە مذاکرات سخت و پیچیدەای را پیش رو دارد کە در ان بدە بستانهای فراوانی مطرح خواهد شد، بنابر این سوای میل کنار گذاشتن ترکیە از روند مذاکرات،  بە توان و امکانی بیش ازانچە در استانبول در اختیار دارد و در بغداد فراهم است، محتاج است.                                                                                                                                                                                                                                                  هرچند ٢٠٠ نمایندە مجلس با اعلام پشتیبانی از تیم  مذاکرە کنندە هستەای، در پی القای این امر بودند و هستند کە اقای جلیلی و یارانش از اختیارات کافی برای بە ثمر رساندن هر توافقی برخوردارند اما واقعیت چیز دیگری است. اصرار ایران برای مذاکرات در بغداد یا دمشق گویای  نکتەی دیگری هم هست  کە هیئت مذاکرە کنندە ایرن نیازمند تصمیم گیر اصلی مذاکرات است کە نمیتواند، یا مصلحت نیست بە استانبول پرواز کند. این فرد میتواند کسی مانند سردار قاسم سلیمانی باشد.
بغداد برای ایران در این دوراز مذاکرات اهمیت و حسنهای فراوانی دارد.  مذاکرە در مورد بقای رژیم اسد درسوریە  کە میتواند در بغداد  بدون حضورترکیە و با یاری حکومت عراق کە  خود خواهان بقای حکومت اسد است، صورت گیرد وامیدی بە گرفتن امتیاز داشتە باشد. بە علاوە هیئت ایرانی در بغداد از امکان  رایزنی با سران سوریە  بدون نظارت دیگران برخوردار خواهد بود واز همە مهمتر سرداران تصمیم گیر و مورد اعتماد رهبری از نزدیک مذاکرات را هدایت خواهند نمود.                                                                                                                                                                                                                                    با توجە بە وضعیت موجود و شروط  اوباما بە نقل از نیویورک تایمز و سخنان جدید خانم کلینتون ، طرف غربی بە فکر گرفتن حداکثر امتیازات از ایران، بدون دادن امتیاز مهم بە انست. اینجاست کە مقامات ایران با افسوس از دست رفتن شرایط مذاکرات پیشین، شاید با درک واقعیتهای موجود، با این استدلال ‘اگر نتوان ماهی گرفت لازم نیست خود را در اب غرق کرد’ قرارداد و توافق نامە هستەای را امضا کنند.

معروف عثمانی. اوپسالا