”تحـــــریم انتخــــــــابات” سنـــتی لــــوث شــدە یا تاکتیکی درحال گسترش”

همین بخش -١ ؛ حاوی مطالبی درمورددلایل انتخاب واستمرار’پروسە انتخابات’ درنظام ج.ا.ایران و تبعات و چالشهای پیش روی انست.                                                                                                                                                                                                                          بخش -٢ ؛حاوی دیدگاههای اپوزسیون نسبت بە ”پروسە انتخابات” استفادە ازتاکتیک   ’تحریم’   بە منظور مشروعیت زدائی از حاکمیت و دلایل ناکامیهای این تاکتیک و’انتخابات روزنە مناسب برای سازماندهی مخالفتهاست، نە موقعیتی برای فرصت سوزی’

. انتخابات درجمهوری اسلامی از معیارهای اولیە استانداردهای جهانی ”انتخابات”(١) برخوردار نیست و قوانین ناظربرانتخابات براساس شرایط ومعیاهای قوانین دمکراتیک و استانداردهای جهانی انتخابات تنظیم نشدەاند بنابر این هر نوع انتخاباتی بدون احتساب درصد شرکت کنندەگان دران، باملاک قراردادن حقوق مدنی و سیاسی افراد طبق میثاقهای جهانی حقوق مدنی وسیاسی و ‘استانداردهای جهانی انتخابات’ ازمشروعیت قانونی برخوردار نیست. با وجود این ٣٣ سال است کە در جمهوری اسلامی انواع مختلف انتخابات با کیفیتهای متفاوت برگزارمیشود و استقبال مردم ازانها نیزمتفاوت بودە است. گاهی درصد رای دهندگان چنان بالا بودە کە باعث تعجب بسیاری از ناظران گشتە است و زمانی مردم بە تحریمی تقریبن گستردە روی اوردەاند. ولی نکتەای  حائز اهمیت اینست کە تحریم انتخابات برای جمهوری اسلامی چالشی ایجاد نکردە هیچ، مشروعیت سیاسی نظام را کە تحریمیون نشانە گرفتەاند، هم نخراشیدە است.  بر عکس زمانی کە درصد زیادی ازمردم از انتخابات استقبال کردەاند جمهوری اسلامی با مشکلات عدیدەای روبرو بودە است. برای مثال انتخابات ریاست جمهوری   درسال ١٣٨٨ بشدت مشروعیت نظام را ترک داد و چنان اسیبی بر ان وارد کرد کە جبران ان برای قدرت سیاسی کاری دشوار است

پروسە انتخابات درجمهوری اسلامی ایران

جمهوری اسلامی ازبدو شکل گیری با پدیدە انتخابات مواجە بود وانتخابات گزینەای نبود کە سردمداران ج.ا از روی میل ورغبت خویش یا از روی اعتقاد بە مشارکت مردم بە انتخاب ان دست زدە باشند ، انتخابات  گزینە ای بود بە مثابە میراثی از نظامهای قبل و راهکاری مورد قبول مردم و گروههای سیاسی داخل و خارج حاکمیتی کە دربدو شکل گیری، برای تقسیم قدرت کە با مشارکت هم انقلاب را بە پیروزی رساندە بودند، بود وحاکمیت را گریزی از قبول ان نبود. شاید دقیقترباشد اگر بگوئیم در ابتدا مراجعە بە ارای مردم بعنوان مشروعترین و سهلترین راه ممکن برای بدست گرفتن بدون منازعە قدرت، طریقی بود کە معتقدان بە جمهوری اسلامی  در ابتدا بە ان تن دادند ولی استمرار و تداوم ان برایشان چندان اسان و خوشایند و حتا کم مزاحمت نبودە است.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                           از طرفی شناخت علل تداوم و استمرارانتخابات در نظام ولایت فقیە، و ازطرف دیگر بررسی و مطالعە ی تغییرات ماهوی کە  حکومت درقوانین مربوط بە انتخابات انجام دادە است یا با تفاسیر عجیب شورای نگهبان بە دگرگونی انها دست زدە است،  برای کسانی کە انتخابات را پاشنە اشیل حکومت ولایت فقیە میدانند از اهمیت زیادی بر خورداراست. جواب سوالاتی مانند’ چرا حاکمیت انتخابات را کە تعدادی ازمخالفان انرامضحکە میخوانند وعملن سران حکومت ازان ابراز نگرانی میکنند، جمع نمیکند. اینها همە مباحث وکلیدواژەهای هستند کە  نشان میدهند نظام علارغم میل باطنی خود مجبور بە تحمل انست.  حاکمیت برای نشان دادن مشرعیت خود بە انتخاباتی کە خود انجام و بر ان نظارت میکند، تمسک میجوید و انچە در این پروسە بیش از هرچیزی برای انها مهم است ‘نمایش مشروعیت’ و استفادە تبلیغاتی از انتخابات است. ولی بە وضوح ترس و وحشت خود را هم ازعدم پذیرش نتایج انتخابات از جانب مردم  بروزمیدهند. انها نگران خدشەدارو ترک خوردگی چهرە مردمی نظامشان هستند، کە در هر مناسک و جمعی انرا فریاد زدەاند و مردم حتا هوادارن خویش را نسبت بەان شرطی کردەاند و توان برچیدن انرا ندارند و کوشش انها برای فرمایشیتر کردن انست.                                                                                                                                                                                                                                                                                برای پی بردن بە ترس ونگرانی حاکمان از ‘انتخابات’ جالب است کە سخنان  رهبری ج.ا. ایران درکرمانشاه را مورد بررسی قرارداد. ایشان چالشهای کە ج.ا با ان مواجە بودە برمیشمارد. بە جنگ هشت سالە، عملیات مرساد، تحریمهای اقتصادی و مسئلە انتخابات اشارە میکند، از زبان خود ایت اللە خامنەای:” یکی دیگر ازچالشها- کە البتە این چالش پیچیدەتر بود- چالشهای فتنەانگیزی بود کە در فتنەای مثل هخدهم تیر ٧٨ وفتنەی سال ٨٨ با فاصلەی دە سال، اینها در تهران راه انداختند.” در ادامە ازعدم پذیرش نتایج انتخابات بعنوان چالش یاد میکند-  ” در انتخابات، دو تا مسئله از همه مهمتر است: مسئله‌ى اول، حضور مردم، شركت مردم – كه بايستى وسيع و گسترده باشد – مسئله‌ى دوم،      قانون‌گرائى در انتخابات، وفادارى به قانون، احترام به رأى مردم. اينجور نباشد كه اگر چنانچه انتخابات بر طبق نظر و ميل ما انجام گرفت، اين را ما قبول داشته باشيم؛ اگر برخلاف نظر ما بود، اگر حق را به ما دادند، آنى كه ما ميخواهيم، سر كار آمد، قانون را قبول داريم؛ اگر آنى كه ما ميخواهيم، سر كار نيامد، ميزنيم زير قانون…” پ.ن. ق

شکی نیست کە جمهوری اسلامی هرگز حآکمیتی متمرکز و برخوردارو بی نیاز ازشراکت گروهها و شبکەهای قدرت درون حاکمیت در تصمیم سازیها و تصمیم گیریها نبودە است ولی در طول استمرار و بقایش خصوصن در دوران زمامداری ایت اللە خامنەای بصورت ملایم وگاهی با گامهای سریع و در زمانی با عقب نشینیهای اجباری بطرف نوعی از حکومت کە دارای هستەی مرکزی تصمیم گیری در دفتر رهبری باشد، حرکت کردەاست . در این راه در طول حیات نظام گروههای بسیاری را ازدایرە قدرت کنار گذاشتە و در این وادی باچالشهای هم روبرو بودە است.  یکی دیگر از دلایلی کە جمهوری اسلامی بە استمرار و تداوم انتخابات تن دادە،  تقسیم سیاسی قدرت میان لایەهای تودرتوی حاکمیت بودە است.  بە علاوە وجود سازمانهای ونهادهای مدنی، روزنامەنگاران، نخبگان، فعالین خردە جنبشها ووجود بروکراتهای دارای نفوذ اندک در بافت قدرت، عناصر دیگری هستند کە جمهوری اسلامی را مجبور بە پذیرش بقا انتخابات نمودەاند.  برای اجباردر پذیرش این بقا میتوان دلایل وموارد دیگری را ذکر نمود اما دراین نوشتە مجال پرداختن بە انها نیست.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                         تلاش حکومت  برای در هم شکستن اخرین مقاومتها در نهادهای انتخابی بسیارجدی است. این  نشان میدهند کە نظام جمهوری اسلامی  اعتقادی بە انتخابات ندارد هیچ، تمام تلاش و کوشش دفتر رهبری ونهادهای پرقدرت نظامی برچیدن نهادهای انتخابی و جای گزینی نهادی انتصابی یا مجلسی مصلوب الختیارو فرمانبردارهمچون مجلس خبرگان، و گرفتن و کاستن اختیارات ریاست جمهوری و تبدیل ان بە فرمانبر دفتر رهبریست. و بە تعبیر دیگرفرمانبردارکردن قانونی نهادهای انتخابی و متمرکزکردن بیشتر قدرت سیاسی و تصمیم گیر درنهادهای انتصابی، و حفظ انتخابات تنها برای نمایش مشروعیت. البتە این تلاشی بیست سالە است نە کوششی  کە دیروزو امروزاغاز شدە باشد. پاورقی (٢)

ایت اللە مصباح یزدی بعنوان تئوریسنی کە ایت اللە خامنە ای گاهی در خفا و زمانی اشکارا بە او عشق میورزد ونوشتەهایش را میستاید(٥ و ٦ و ٧)  ازخرداد سال ٦٢ روز بروزو گام بە گام بە او نزدیکتر شدە است، از منتقدان جمهوریت است و به رای گذاشتن نظام توسط ایت اللە خمینی را به معنای اعتقاد او بە جمهوریت و حاکمیت رای مردم نمیداند. او در تبیین ولایت فقیە میگوید : مردم ناصر،(کمک کنندە) ولی فقیە هستند، نە ناصب (نصب کنندە) ومشرع (مشروعیت دهندە) ی او.” از دیدگاه وی فقها در دوران غیبت نایب حجت بن حسن (مهدی موعود به اعتقاد اهل تشیع) و حاکم هستند و نتیجتاً انتخاب حاکم توسط مردم فاقد اعتبار است.” ن.قول از

شکی نیست کە این تعریف باب میل اقای خامنەای است (٣) وگرنە میبایست بە سان کسانی کە نهادهای استصوابی  را زیر سوال میبرند، مجازات میشدند. مگر نە اینست کە بعد جمهوریت نظام را زیر سوال بردە است، وایت اللە خمینی رابە عوام فریبی متهم کردەاست؟  در شرایط برعکس ، یعنی اگرکسی بعد اسلامیت نظام را زیر سوال ببرد مجازاتی بسیار سخت در انتظار اوست.  افراد بسیار خوشنامی همچون احمد زیدابادی بە خاطرنقدی بسیار ملایم  در نامەای بە رهبری متحمل مجازاتی بس طاقت فرسا شدەاند. نمونە بسیار روشن دیگرازبرنتافتن نهادهای انتخابی از جانب نهادهای انتصابی سخنان روشن و صریح ایت اللە خامنەای در مورد لزوم باز نگری درقوانین مربوط بە انتخابات ریاست جمهوری است کە واکنشهای بسیاری را بر انگیخت و حتا بعضی ناظران انرا بە نفع دمکراتیزە کردن روند جاری کشور ارزیابی کردند، بدون اینکە توجە داشتە باشند کە بیشتر ‘انتخابات ریاست جمهوری’ مایەی نگرانی است تا ‘نهاد ریاست جمهوری’.  سخنان ایت اللە خامنەای در کرمانشاە :” اگر روزی در آینده احتمالا دور، احساس شود که نظام پارلمانی برای انتخاب مسئولان قوه مجریه بهتر است هیچ اشکالی در تغییر ساز و کار  فعلی وجود ندارد.” پ.ن.قول.                                                                                                                                                                                                                                                                                                         نکاتی کە در بالا بە انها اشارە شد، دلیل این نیست کە جمهوری اسلامی عرصە انتخابات را کم اهمیت میپندارد واز ان سود نمی برد. برعکس، از طرفی ان را نقطە امنیتی و چالشی نظام ارزیابی میکند و از طرف دیگر نقطە مشروعیت زا و گردنەای کە در ان میتواند ضربات کاری و جبران ناپذیری بە اپوزسیون وارد کند. حکومت با در اختیار داشتن اهرم شورای نگهبان  بە تفاسیرمختلف وگاه در دو مدت زمان متفاوت، متضاد ازقوانین، تلاش نمودە کە روزنهای راه یابی افراد غیر خودی را تاحد ممکن کاهش دهد واز وجود انتخابات بە مثابە نقطە اتکا بهرە برد ودر نبردی کاملن نابرابربا اتخاذ تاکتیکهای کلاسیک اپوزسیون رامغلوب نماید

٣٣ سال است کە تقریبن تاکتیک جمهوری اسلامی در انتخابات بدین صورت ظهور و بروز یافتە است. قبل از انتخابات با صف کردن دشمنانی کە قصد تجاوز بە کشور،شکستن حرمت مقدسات ، تجزیە کشورو  تجاوز بە  نوامیس ملت را دارند، مردم را بسیج و بعد ازهر انتخاباتی عمومن با مانور گستردە روی تصاویرتلویزیونی وبا برجستە کردن اماروارقام شرکت کنندگان با القای این فرضیە کە کثرت شرکت کنندەگان نشانە پشتیبانانی واقعی همە انها از نظام است . (درحالی کە بسیاری از این رای دهندگان مخالفان سرسخت حاکمیتند ولی بە هردلیلی کە باشد درانتخابات شرکت کردەاند.) سعی درضعیف و کم اهمیت جلوە دادن مخالفان خود داشتە است. در واقع حاکمیت با بزرگ نمائی  کمیت شرکت کنندگان بە نوعی تلاش دارد کە کیفیت انتخابات را لاپوشانی،  یا نرمال و عادی قلمداد کند. درحالی کە  کیفیت انتخابات در حکومتهای برخوردار از دمکراسی بیشتر ازکمیت  شرکت کنندەگان اهمیت دارد. در بسیاری از کشورهای دمکرات  اتفاق می افتد کە تعداد شرکت کنندەگان در انتخابات زیر پنجاه درصد بودە  ولی این برای تشکیل حکومت انها  عدم مشروعیتی  ایجاد  نکردە است. جالب است کە  اکثر قریب بە اتفاق مخالفان گوئی این تعریف مشروعیت و این وزن کشی را از جانب حاکمیت پذیرفتەاند و اگر هم نپذیرفتەاند، بر مبنای ان تاکتیکهای اعتراضی خود را دردوران انتخابات پیش میبرند.

__________________________________________________________________________________

پاورقی

١- انتخابات ازاد ومنصفانە؛ حاكمیت در هر كشور تنها می تواند از اراده مردم آن كشور منبعث شود كه در انتخابات واقعی، آزاد، منصفانه و ادواری و مبتنی بر حق رای همگانی، مساوی و مخفی برگزار شدە باشد.  این یکی از شروطی است کە درصدوپنجاه و چهارمین جلسە ‘اتحآدیەی بین المجالس ‘ درپاریس کە جمهوری اسلامی هم عضو انست، بە تصویب رسیدەاست و بە تصویب مجالس ١١٢ کشور از جملە مجلس سورای اسلامی رسیدەاست.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  ٢- برای اثبات این مدعا کە این روندی بیست سالە است، بە دونمونە اشارە میکنم. سخنان ایت اللە خمینی (فیلـــــم١ و ٢) در اواخر حیاتش ادعای خوبی است کە نشان میدهد نظام ولایت فقیە چقدراز مجلس و ریاست جمهوری کە باهمە سخت گیریهای کە در پالایش، تصفیە و گزینش انها نشان دادەاند، نگران است. عین این سخنان بصورت نوشتە کە عین جملات را ازلینک (١) پیادە کردەام. برای پرهیز ازاتهام تغییرمفاهیم هیج اصلاحی در نگارش سخنان انجام ندادەام.  ایت اللە خمینی فیلم ١:” …اگرازیک حزب فاسد جلو بگیریند، میگن ای  شد یک حزبی، وشد رستاخیز، مامیخواهیم رستاخیزبشویم. ما یک حزب یا چند حزب راکە صحیح عمل میکنند میگذاریم عمل بکنندوباقی را همە ممنوع اعلام میکنیم. همە نوشتەجاتی کە اینها کردەاند وبرخلاف مسیراسلام و مسیرمسلمین است، ما همەاینها را ازبین خواهیم برد. باید فهموندبەاینها کەشماها دیکتاتور هستید، ما ازادی خواه بودیم و شما نگداشتید، ما ازادی دایم وشمانگذاشتید این ازادی باقی بماند. حالاکە اینطور شد مابا شما انقلابی برخورد میکنیم، هرچە میخواهندروزنامەهای خارجی بنویسند، هرچە میخواهند توابع سهیونیست وامثال اینها فریادبزنند. اینهاباید منزوی بشن،(اینها) بعدازاین هم ما گرفتاری داریم. فردا قضیەی رئیس جمهوری است، همین بساط و همین خونریزی واینها، درقضیەی مجلس شورا بدتراز این خواهد شد، خیلی بدترازاین خواهد شد. مابایدجلوی مفاسد رابگیریم، ماموظفیم ازطرف اسلام کە مصالح مسلمین راحفظ کنیم، ما همە موظفیم. این طوایف دارند ‘ ‘ چیز اسلام راازبین میبرند. بنابراین درکمال تاسف مادیگەنمیتونیم اون ازادی کەقبلن دادیم، بدیم و نمیتونیم بگذاریم این احزاب بەکار خودشون، بە فسادهای کەداشتند میکردند ومیکنند، چیزبدن”…..موضوع صحبت عوض میشود.

٣_ سال ١٣٦٨ این سخنان ایراد شدەاست_  ایت اللە خامنەای: ”بنده نزديك به چهل سال است كه جناب آقاى مصباح را مى شناسم و به ايشان به عنوان يك فقيه، فيلسوف، متفكر و صاحبنظر در مسايل اساسى اسلام ارادت قلبى دارم.”

٦_ ایت اللە خامنەای: ”این مؤسسه خوب، جامع و کامل می تواند از لحاظ تلاش پیگیر، خستگی ناپذیر، خالصانه و عالمانه الگویی برای حوزه باشد( منظورشون موسسە امام خمینی تحت مدیریت ایت اللە مصباح یزدی است)… اقای خامنەای با تجلیل از فضل و اخلاص و تقوای آیت الله مصباح یزدی وجود این کمالات را در مدیریت یک موسسه موجب افزایش برکات الهی خواندند و افزودند: خدمات و تلاشهای این مؤسسه، به شکل صحیح اطلاع رسانی شود.

٧- بعد از تلاش پابوسی اقای خامنەای بە وسیلە اقای مصباح اقای خامنەای با اشارە بە کتاب مصباح می گوید: کتاب …(مفهوم نیست برای من) تقریبن همەشو خوندم…..واقعن خیلی مفید، بالاتر از مفید…مطالبی است کە مخالفین را عصبانی میکن. کمتر وقتی دنیای اسلام این اندازە احتیاج داشتە بە حرف نو،تنیز، صحیح و اصیل…

معروف عثمانی- اوپسالا   ٠٨-٢٠١٢/٠٣                                                                                      -http://www.iran-emrooz.net/index.php?/politic/more/36038/