منتشر شدە در ایران امروز  

بازنشر در العربیە 

این نوشتە شامل دوبخش کە در دو مقطع زمانی  اما مرتبط بە یک موضوع نوشتە شدەاند، هست.؛

جبهەی سوریە اولین چالش دولت روحانی در سیاست خارجی و اولین تقابل دولت وی با تعدد مراکز تصمیم گیر در سیاست خارجی خصوصاً با نظامیان پر قدرت سپاەپاسداران است.

 مسعود جزایری معاون ستاد مشترک نیروهای مسلح ایران در چند روز گذشتە  گفتند: ”مداخله نظامی احتمالی در سوریه ”پیامدهای شدیدی” برای ایالات متحده خواهد داشت.” این سخنان در حالی بیان می‌شوند کە دستگاە دیپلماسی ایران کە سیاست‌های آن طبیعتاً باید از طرف دولت اتخاذ و از جانب وزارت امور خارجە اعلام شوند، هنوز رسماً در مورد دخالت امریکا و متحدانش در سوریە اعلام نظر نکردە است.؛
تنها شخص رئیس جمهور بە محکومیت کار بردن سلاح شیمیایی در جنگ داخلی سوریە بدون اشارە بە طرف‌های درگیر پرداخت. ولی سخنان سردار جزایری علاوە بر ”هشدار مستقیم بە آمریکا حاکی از این امر است کە حتی  اگر ثابت گردد کە کاربرد سلاح شیمایی در جنگ سوریە بە وسیلەی دولت آن کشور صورت گرفتە است، جامعەی جهانی حق دخالت نظامی در سوریە را ندارد و اگر این دخالت صورت گیرد ایران با آن مقابلە خواهد کرد. این سخنان را باید ناشی از این امر دانست کە ایران ”کاربرد سلاح شیمایی” بە وسیلەی حکومت سوریە را امری ضد انسانی قلمداد نمی‌کند، یا حداقل حکومت بشار بر سوریە برای ایران این قدر اهمیت دارد کە ایران از عمل ضد انسانی کاربرد سلاح شیمیایی رسماً چشم پوشی کند! البتە این تصمیم هنوز از جانب دولت اعلام نگردیدە است و می‌توان گفت کە یا ، این سخنان جزایری همانند بسیاری از اظهار نظرهای قبلی سرداران سپاهی امری تبلیغاتی است کە هیچ ارادەای رسمی در پشت آن وجود ندارد یا تصمیم رهبر جمهوری اسلامی و محفل نظامیان بدون هماهنگی با دولت است و باید آن را تصمیم اصلی حکومت ایران در قبال سوریە بدون هماهنگی با دولت قلمداد نمود.؛

طنین سخنان حسن روحانی رئیس جمهور ایران هنگام تبلیغات انتخاباتی کە گفت «چرخش سانتريفيوژ خوب است مشروط بە آنکە زندگی مردم هم بچرخد»، هنوز در گوش شنوندەهای آن منعکس است. می‌توان آن سخنان را بیانگر این نکتە دانست کە روان نمودن گردش زندگی مردم کە اکنون با مشکلات فراوان اقتصادی روبرو است از اهمیت اول دولت ایشان خواهد بود. این سخنان بعد از انتخاب حسن روحانی بە عنوان رئیس جمهور، نوید این را میداد کە دولت وی بە تغییر در سیاست خارجی دست خواهد زد و از تقابل با جهان غرب کە یکی از موانع اصلی چرخهای اقتصادی ایران است، پرهیز خواهد نمود.؛

قطعاً هر سخن و تصمیمی در ارتباط با سوریە از جانب حکومت ایران کە دارایی مراکز مختلف و گاهاً متضاد تصمیم گیری است، بر روابط ایران با جهان خارج تأثیر گذار خواهد بود کە هم می‌تواند این روابط را وارد فصل تازەای از چالش کند و هم ممکن است در صورت تغییر این سیاست‌ها کە وضعیت فلاکت بار اقتصادی کنونی کشور از نتایج زیان‌بار تقابل‌های جاەطلبانە ایران با جامعەی جهانی قبل از دولت روحانی است، بە تلطیف فضا کە دولت نیازمند آن هست، یاری رساند. اما بر خلاف این مصلحت سنجی‌ها، گویا ایران بە سوی «چالش بیشتر» گام بر می‌دارد و از تقابل با جامعەی جهانی و کشورهای پر قدرت منطقە مانند ترکیە و عربستان ابای ندارد کە بدون شک اگر بر خلاف دیدگاەهای مطرح شدەی حسن روحانی قلمداد نگردد در راستای آن‌ها هم نیست.؛

 25 -08- 2013

روزنامه «ایندیپندنت» گزارش داد کە کشورهای غربی در واکنش به «استفاده دولت سوریه از سلاح
شیمیایی»، طی دو هفته آینده با موافقت یا بدون موافقت شورای امنیت، بە حمله ای نظامی علیە دولت بشار اسد دست خواهند زد. پ. ن قول.؛

بە احتمال بسیار زیاد بمباران و شلیک موشک بە اهداف نظامی در داخل سوریە حداقلی از مجازات دولت‌های غربی علیە حکومت بشار اسد باشد کە به خاطر فشار افکار عمومی جهان و عواقب کاربرد سلاح شیمایی در سرکوب مخالفان، مجبور بە انجام آن هستند حتی اگر بە انجام آن چندان رغبتی نداشتە باشند.؛

دولت روحانی در این زمینە چە تصمیمی خواهد گرفت؟ یک مسئلە و ارادەی فرماندهان ارشد نظامی ایران کە هر عمل آنها می‌تواند ایران را عملاً در تنش سوریە بە صورت مستقیم در مقابل غرب قرار دهد، موضوع دیگری است کە از اهمیت بسیاری برخوردار است.؛
نباید فراموش کرد کە از طرفی، سوریە عملاً مرکز تجمع نیروهای عربی وابستە بە ایران و محل تغذیەی نیروهای حزب اللە لبنان است، و از طرف دیگر جمهوری اسلامی عملاً چندین سال است کە بە صورت مستقیم در درگیری‌های سوریە مشارکت دارد. بنابراین، حکومت اسد بر سوریە برای ایران از چنان اهمیتی برخوردار است کە دست شستن از آن، اگر غیر ممکن نباشد، مطمئناً بسیار دشوار است. امکان دولت حسن روحانی اگر بنا بر هر مصلحتی تصمیم بر عدم مداخلە در جنگ سوریە بگیرد، برای متقاعد نمودن گروەهای داخل نظام کە بە سوریە همانند «جبهەی اول مقاومت علیە اسرائیل» و «شریک مطمئن منطقەای ایران» در منطقە می‌نگرند، بسیار محدود است.؛

بە احتمال فراوان میان آمریکا و ایران همانند حملە بە عراق در زمان صدام حسین و جنگ علیە طالبان در افغانستان، مذاکراتی پنهانی صورت خواهد گرفت اما واضح است کە تصمیم ایران برای همکاری یا حداقل بی طرفی در این زمینە بە آسانی همگامی با ائتلاف درحملە بە عراق و افغانستان نخواهد بود و بعید است کە هیچ توافقی صورت بگیرد.؛

اکنون این پرسش جدی مطرح است، حملەی غرب بە سوریە اگر صورت بگیرد آیا بە جنگ علیە ایران ختم نخواهد شد؟

چند روز آیندە برای دولت حسن روحانی جهت تصمیم گیری در مورد بحران سوریە و هماهنگی با دیگر مراکز تصمیم گیر در جمهوری اسلامی از اهمیت فوق العادەای برخوردار است کە «تدبیر دولت» وی را بە بوتەی آزمایش سختی خواهد گذاشت. آتش کشورهای غربی علیە سوریە یا جوانەهای «امید بە دولت» روحانی را از همان ابتدا خشک خواهد کرد یا روحانی ثابت خواهد نمود کە در آتش هم می‌توان «درخت امید» را آبیاری نمود.؛

معروف عثمانی اوپسالا
2013-08-27